Hier zijn wat tips en uitleg waarom je ervoor zou moeten kiezen om te testen binnen een gezondheidsprogramma!

Nu zal ik een hele belangrijke tekst schrijven, waarschijnlijk ontzettend lang, maar het is belangrijk om te vertellen. Er is zoveel verkeerde kennis en zoveel verkeerde overtuigingen over gezondheidstesten en gezondheidsprogramma's.

Deze tekst is net zo belangrijk voor fokkers als voor liefhebbers, aangezien een gezonde kat is wat we allemaal wensen, ongeacht of het nu gaat om een knuffelig maatje voor thuis, om een showkat of om een kat waar we mee willen fokken. Het laatste, uiteraard, vraagt een veel grotere commitment en meer kennis dan wanneer je als liefhebber een kat zoekt.

Maar we wensen allemaal een gezonde kat!

Voor degene die nog geen kat met HD heeft gezien, kun je hieronder kijken en jezelf de vraag stellen: Hoe denk je dat deze kat zich zal voelen? Hieronder zie je links een kat van mij die HD graad 2-3 heeft. Je kan duidelijk zien dat de heupkom niet de heupkop omvat en dat de heupkop in het heupgewricht zal bewegen terwijl het meer pijn veroorzaakt en meer problemen zoals artrose. De kat van de rechterfoto is ook een kat van mij, maar deze heeft perfecte normale heupen.

Vraag jezelf af of dit een test is die we ons kunnen veroorloven te negeren. Ik hoop dat je tot dezelfde conclusie komt als ik in 2005: absoluut niet!

Bij een Maine coon zijn er twee belangrijke ziektes waarop we testen, dit zijn HD (Hip Dysplasia) en HCM (Hypertrophic Cardiomyopathy). HD is relatief eenvoudig om te doen. Je laat gewoon een rontgefoto maken bij een reguliere dierenarts die de foto met een ingevuld formulier instuurd naar de specialist voor beoordeling. Dit doen we slechts eenmalig!

HCM is iets moeilijker. Ze hebben slechts 1 mutatie in kaart gebracht welke verantwoordelijk kan zijn voor HCM en volgens de studies zijn er veel meer mutaties verantwoordelijk. Dit betekent dat de DNA test die we hebben voor HCM alles behalve genoeg is, omdat we slechts 1 van deze mutaties kunnen testen. In de link kun je meer lezen over de onderzoeken die zijn gedaan voor HCM. De dierenarts is een van Zweden's primaire onderzoeker op HCM in katten en heeft een hele goede uitleg over waarom een DNA test niet genoeg is. Helaas is het in Zweeds, maar met google translate is het misschien mogelijk het stuk te begrijpen. Ik zal een soortgelijk artikel zoeken in het Engels om hier toe te voegen.

http://www.mahagita.se/artiklar/HCM_RCM_Torkel%20Falk.pdf

Dit is de reden waarom we aanvullend een hart echo moeten laten maken. Dit moet ook met de juiste apparatuur gebeuren en door een specialist in cardiologie. (Je gaat zelf bij hartproblemen tenslotte ook niet naar je huisarts om snel een echo te laten maken met standaard apparatuur toch?) Er is een goede reden waarom we bij huisartsen worden doorverwezen naar specialisten wanneer we ziek zijn. Ditzelfde geldt voor onze katten, ook zij verdienen een specialist.

Het gezondheidsprogramma voor HCM heeft een lijst van specialisten of gespecialiseerde dierenartsen samengesteld voor alle landen in de wereld die de juiste vaardigheden hebben en over de juiste apparatuur beschikken. Deze lijst kun je vinden op Pawpeds.

De link hieronder beschijft aan welke eisen een gespecialiseerde dierenarts moet voldoen om op deze lijst te komen:
https://www.pawpeds.com/healthprogrammes/vetinfo.html

Je kan alles lezen over hoe je de testen moet laten uitvoeren op www.pawpeds.com, dus daar zal ik het hier bij laten, en het nu gaan hebben over gezondheidsprogramma's. Wat is een gezondheidsprogramma? Wat betekent het? Wanneer kun je iets een gezondheidsprogramma noemen?

Hieronder zal ik bepaalde aspecten opsommen van wat benodigd is voor een succesvol gezondheids programma, maar ik zal ook de link geven naar de uitleg van Pawpeds zelf:

https://pawpeds.com/pawacademy/health/healthprogrammes/index.html

Een gezondheidsprogramma betekent niet dat een onderzoeker alle problemen voor ons oplost. Het betekent ook niet dat jij je eigen katten test en alleen de mensen informeert van wie jij denkt dat het hun aangaat plus misschien nog degenen die om de resultaten vragen.

Dus wat is dan een gezondheidsprogramma eigenlijk en waarom zouden we er een opzetten?

Nou, ten eerste, we starten een gezondheidsprogramma wanneer we een gezondheidsprobleem in ons ras ontdekken en we onze katten hierop testen, in hun belang en niet ons eigen belang. Niet omdat het goed is voor je reputatie, niet omdat we het zouden moeten doen, maar om daadwerkelijk het ras te helpen. Door als dit mogelijk is om deze ziekte te verminderen of zelfs uit het ras te fokken. 

Pawped's gezondheidsprogramma was als eerste gestart door de Maine Coon-club (Maine coon-katten in Zweden) en deze is geinspireerd op het programma voor honden van de SKK (Svenska Kennelklubben), waar ze al een langere tijd werken met succesvolle gezondheidsprogramma's voor honden en ook onderzochten welke type programma's meer succesvol waren dan anderen.

Hieruit is naar voren gekomen dat er sommige aspecten zijn die extra belangrijk zijn voor een succesvol gezondheidsprogramma (en dat willen we voor onze katten, toch?) 

• Open registers zijn het allerbelangrijkste. Dit betekent dat alle resultaten worden gepubliceerd, of ze nu goed of slecht zijn, geen resultaten zullen worden achtergehouden en alles is openbaar voor iedereen in te zien. De genetici ontdekten verschillende redenen waarom dit zo belangrijk is. Wanneer de registers niet openbaar zijn, kunnen fokkers alleen vertrouwen op de woorden van andere fokkers. Het wordt ook heel tijdrovend en moeilijk om de testresultaten te krijgen van grootmoeders, grootvaders etc. Je wordt misschien zelfs aangevallen door sommige fokkers wanneer je ze vraagt om de resultaten van de katten die achter jouw kat zitten, met als resultaat dat je het liever niemand meer vraagt. Dus daarom worden de resultaten binnen een gezondheidsprogramma direct opgestuurd door de dierenarts of specialist. Wanneer je test binnen het gezondheidsprogramma is het niet mogelijk om zelf resultaten in te sturen (behalve voor DNA testresultaten, deze kun je wel zelf insturen). Je gebruikt hiervoor het speciale formulier, ondertekent het voorafgaand aan de test en de dierenarts stuurt de informatie naar de specialist van het gezondheidsprogramma, welke het resultaat na beoordeling zal sturen naar degene die jou de resultaten stuurt en dit tevens in het openbaar register toevoegt. 

Hieronder een voorbeeld:

Laten we zeggen dat je een kitten wilt kopen voor de fok en je wilt weten of er geen ernstige HD in de lijnen zit. De fokker van de grootouders beweert dat er HD testen zijn gedaan (ik schrijf beweert, want we hebben geen bewijs dat de testen zijn gedaan en we willen de fokker niet het gevoel geven dat we hem/haar niet vertrouwen). Als je om een of andere reden niet goed kan opschieten met deze fokker, dan zal het heel ongemakkelijk zijn om de fokker te benaderen om bewijs te leveren van dat de testen daadwerkelijk zijn gedaan en dat de test een goede uitkomst heeft. Zelfs als je wel een goede relatie hebt met de fokker, kan het nog steeds ongemakkelijk zijn om het bewijs te vragen, alsof je hun niet op hun woord zou vertrouwen wanneer ze zeggen dat de test is gedaan en goed is. Natuurlijk hopen we niet dat iemand bewust zou liegen over de test door te zeggen dat de kat in orde is als de test iets anders zegt, of dat ze aangeven dat de kat getest is, terwijl dit niet het geval is. Maar hoe kunnen we dit zeker weten? We kunnen dat niet, zonder de kopieen van de papieren te hebben gekregen. Dit is heel tijdrovend, maar bovenal heel onplezierig! In een open register, zie je de resultaten meteen en dan weet je ook dat de chip gecheckt is, zodat je zeker weet dat de test bij die kat hoort. Dit betekent dat je de testresultaten in het register kan vertrouwen.

• Je zou een gezondheidsprogramma moeten opbouwen door informatie en educatie in plaats van verplichting. Dit klinkt misschien fout, maar het is zelden een goede manier om fokkers verplicht te stellen om te testen. En als fokkers niet goed begrijpen waarom ze dit zouden moeten doen, dan is het ook zelden succesvol. Om fokkers te informeren en ze iets te leren (wat de intentie van dit artikel is) is veel effectiever. Dit is vooral voor nieuwe fokkers het geval of voor degene die nog niet zijn begonnen met testen. Misschien heb je hier nog niet over gehoord toen je begon met fokken. Het is nooit te laat om van richting te veranderen en te starten met testen binnen het gezondheidsprogramma.  

• Het borgen van de identiteit van de kat die getest wordt is ook een belangrijk aspect van een gezondheidsprogramma. De kat heeft een microchip nodig en dit nummer wordt gecheckt en opgeschreven op het testformulier. Dit is nauwelijks een probleem aangezien al onze kittens worden gechipt voordat ze verhuizen (ten minste in Zweden en het grootste deel van Europa). Waarom we de chip moeten checken hoef ik denk ik niet uit te leggen. Het is natuurlijk om vervalsing te voorkomen, en om te zorgen dat we de resultaten kunnen vertrouwen. De dierenarts of specialist checkt de chip en controleert of dit overeenkomt met het chipnummer op het formulier, zodat we weten dat we de juiste kat voor ons hebben.

In ons gezondheidsprogramma werkt het een beetje anders tussen HD en HCM. Wanneer je een HCM echo laat doen, vult de specialist de uitslag op het formulier in, maakt een kopie voor zichzelf en geeft jou het origineel. De kopie stuurt hij in naar het gezondheidsprogramma voor HCM ter registratie. Wanneer je een HD test laat doen, wordt het formulier samen met de rontgefoto opgestuurd naar een specialist in Zweden. Deze Zweedse specialist leest de foto en schrijft het testresultaat op het formulier, welke naar het gezondheidsprogramma wordt gestuurd ter registratie. De administrateur stuurt vervolgens de uitslag naar jou. Dit zorgt ervoor dat je wat langer moet wachten voordat je de resultaten krijgt.

Testen betekent op geen enkele manier dat je garanties hebt dat je kittens geen HD of HCM zullen krijgen. Maar door te testen doe je alles wat je als fokker kan doen. Wanneer je een kat met HD of HCM hebt, dan is dat niets om je voor te schamen. Er is niets dat erop wijst dat je een slechte fokker bent, dit kan iedereen overkomen, elk moment. De fokkers die al een tijdje deze testen laten doen hebben waarschijnlijk de ervaring dat hun katten of nageslacht een of twee keer hiermee gediagnosticeerd zijn. Het kwam vroeger echter veel vaker voor dan nu, en dat is iets waar we het gezondheidsprogramma dankbaar voor kunnen zijn. 

Een ander belangrijk aspect van het gezondheidsprogramma zijn de richtlijnen ie zijn opgesteld door onderzoekers en dierenartsen en degenen die veel kennis hebben van genetica binnen populaties. Het is heel erg belangrijk dat we niet te streng selecteren, we mogen nooit meer dan 30% van dezelfde generatie binnen een ras uitsluiten voor de fok. Dit is een van de hoofdredenen dat we niet onmiddelijk alle familieleden uitsluiten van de kat die HCM of HCM equivocal als uitslag heeft gekregen. In plaats daarvan wachten we en testen we de kat later nog eens voordat we een beslissing maken. Deze richtlijnen kun je op Pawpeds teruglezen. Hetzelfde geldt voor HD. Van katten met HD graad 1 aan 1 of beide heupen is de richtlijn om deze niet uit te sluiten van de fok, maar uitsluitend te verparen met een partner die normale heupen heeft. Dit is een van de dingen die een open register zo fijn maakt. Want als we een kat hebben met HD 1/1 dan willen we hem of haar verparen met een partner die HD N/N is. Maar wat gebeurt er als de ouders van de HD N/N kat een HD graad van 2 of 3 heeft? Dat zou niet zo goed zijn, toch? Waarschijnlijk niet, maar hoe weten we de testresultaten van de ouders als deze niet in het gezondheidsprogramma getest zijn?

Daarnaast, samenwerking tussen fokkers is extreem belangrijk! 

Zo veel meer belangrijk dan velen zullen denken. Ik zie vaak fokkers die hun katers exclusief gebruiken voor hun eigen poezen, of fokkers die totaal onrealistische eisen stellen in hun contract zodat werkelijk niets de fok in kan etc. etc. etc. er zijn verschillende varianten. Eisen zijn helemaal niet verkeerd, zolang ze redelijk en realistisch zijn, maar wanneer er onredelijke eisen gesteld worden, dan belanden we op erg dun ijs.

Tenslotte, zal ik uitleggen wat er voor nodig is om een fok programma voor de lange termijn op te stellen.

100 katten zijn nodig als een absolute minimum populatie, tenzij de katten problemen hebben door inteelt depressie, dan zou de populatie minimaal uit 200 katten moeten bestaan om aan de veilige kant te staan.Dit betekent dat wanneer je zelf geen 100-200 katten kan houden, je geen andere keuze hebt dan om samen te werken met andere fokkers. Laat andere fokkers jouw kater lenen, leen zelf katers van andere fokkers, verkoop poezen en katers van jouw nesten en koop zelf ook een nieuwe kat van andere fokkers. Dit ras is ONS RAS, van ons gezamenlijk, we delen het ras en we moeten samenwerken om het te beschermen!

Als je meer wilt weten over effectieve populaties voor de fok, dan kun je via deze links meer informatie vinden

https://pawpeds.com/pawacademy/genetics/genetics/effectivepopulation.html

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3599586/

Om het artikel te beindigen, laten we alles wat belangrijk is in het kort samenvatten!

• Open register, niet op basis van vrijwilligheid!
• Chip verificatie van de katten die getest zijn!
• Informeren en onderwijzen!
• Samenwerken (ook over de grenzen)

Deze informatie mag uiteraard worden verspreid en gebruikt als informatie over de mate van belangrijkheid van het gezondheids programa, mede als de transparantie ervan en de noodzaak voor samenwerking tussen ons allemaal. Het is niet toegestaan deze tekst te kopieren, gebruik het met mijn naam als bron, zodat mensen mij kunnen benaderen wanneer er vragen zijn.

Door: Malin Sundqvist

Dagdrivarn (www.dagdrivarn.se)

Vertaald door: Debbie Sprenger