Doe je hand op je hart nu! Hoeveel van jullie zouden in overweging nemen om te gaan parachutespringen zonder de kleinste instructie te hebben gekregen, zonder lessen te hebben genomen en zonder instructies te krijgen van een ervaren parachutespringer? Helemaal blanco, gewoon springen en gaan? Niet veel van jullie denk ik?

Desalniettemin is dit wat veel mensen eigenlijk doen als het gaat om het fokken van katten. Zowel fokkers van stamboom- als huiskatten staan bekend om kopen van een poes waar ze meteen mee gaan fokken. Het is een zeer belangrijk feit dat niet alle poezen of katers geschikt zijn, ongeacht hoe lief, zacht en mooi ze zijn.

Kies je ervoor om te gaan parachutespringen zonder ervaring waarmee je je eigen veiligheid riskeert? Beginnen met fokken zonder de benodige kennis kan de gezondheid van je poes in gevaar brengen. Er kan zoveel mis gaan tijdens de zwangershap en bevalling. En net als bij vrouwen, is elke zwangerschap een belasting voor haar lichaam en vergroot risico voor haar gezondheid.

Waar moet je rekening mee houden bij gezond fokken?

Alle keuzes die je maakt hebben verrijkende gevolgen die veel breder verspreid worden dan waar je initieel rekening mee houdt.

• Zorg ervoor dat de kat die je koopt ouders heeft die getest zijn op erfelijke aandoeningen. Deze testen zijn specifiek voor het ras waarin je wilt fokken. De testen worden uitgevoerd voorafgaand aan een zwangerschap. Als een fokker kun je niet voorkomen dat sommige erfelijke aandoeningen toch opduiken in het nageslacht. Maar door je te houden aan de aanbevelingen van een goed opgezet gezondheidsprogramma, heb je alles gedaan om dit risico te mitigeren en de kittenkoper en jezelf een gerust gevoel te geven.
• Is jouw poes of kater geschikt voor de fok? Hier zijn meer criteria te bedenken dan een mooi uiterlijk en lief karakter. De kat moet ten eerste goed door alle gezondheidstesten heen komen, moet vrij zijn van een navelbreuk, bij een kater moet er een certificaat zijn dat beide testikels zijn ingedaald. Het temperament van de kat is ook van groot belang wanneer je een fokkat kiest. 
• Voldoet de kat voldoende aan de rasstandaard? Heeft de kat voldoende karakteristieke kenmerken van het ras? Als je deze kennis zelf niet hebt, vraag dan iemand anders om hulp (met voldoende ervaring, waarvan ik denk dat dit minimaal 3 jaar ervaring met fokken is). Leer om te zien hoe jouw ras eruit hoort te zien volgens de standaard. Fok niet naar je eigen voorkeur van hoe een kat eruit moet zien zonder de rasstandaard bestudeerd te hebben. Er gaan niks boven zelf lezen en leren en bestuderen. Niet alle fokkers fokken volgens de rasstandaard. "Extreem fokken" en "mode-trends fokken" wordt veelvuldig gezien in de fokwereld. Het ene jaar moet de staart overdreven lang zijn en het volgende jaar moeten de oren veel te groot zijn. Mijn advies is om deze punten goed te onderzoeken.
• Wat weet je van de achtergrond? Ken je het ras wat je fokt? Is er iets anders waar je rekening mee moet houden dan alleen het inteeltpercentage van de laatst vijf generaties? Bijvoorbeeld bij de Maine Coons zijn er de klonen waar we rekening mee moeten houden. De Noorse boskat heeft Pan's Polaris etc. Volg niet alleen blind de getallen maar leer hoe ze te interpreteren. Ik heb slechte voorbeelden van katten die 0% inteelt in 5 generaties hadden maar wanneer je naar de stamboom kijkt, zie je dat aan de ene kant van de stamboom dichtbij twee nestgenoten met elkaar zijn verpaard. En aan de andere kant zie je dat een poes is verpaard met de zoon van haar zus. Misschien niet de slimste combinatie om te maken...
• Iets wat beginners soms doen is een poes en een kater kopen en deze combinatie meerdere keren herhalen. Ook broodfokkers houden ervan om dezelfde combinatie meerdere malen te herhalen. Dit moet je zien te voorkomen tenzij er bijzondere omstandigheden zijn:
  • Als er geen kitten in de fok is gegaan om wat voor reden dan ook. Of wanneer een kitten wel in de fok is gegaan maar nooit een nestje heeft gekregen.
  • Misschien wilde je een poesje houden maar werden er alleen maar katers geboren, of andersom.
  • Misschien was er maar sprake van 1 of 2 kittens.

Als een generieke regel om te volgen, herhaal je dezelfde combinatie niet meer dan 1 keer omdat je hiermee geen variatie toevoegt aan de fokpopulatie.

• Je zou niet moeten fokken om alleen maar kitten te produceren voor liefhebbers, een gekozen verparing zal altijd iets positiefs moeten bijdragen aan het ras. Als een verparing niks bijdraagt in relatie tot gezondheid en genetica, dan is er geen enkele reden om de verparing te doen. Ik heb gezien die een ongewoon slechte combinatie hebben gemaakt (waar de poes niet voor de fok ingezet zou moeten worden) waarbij als excuus werd gebruikt dat alles als huisdier verkocht zou worden. Bewust zo'n verparing doen is geen fokken, dit is kittens produceren en niet beter dan het fokken van huiskatten. Natuurlijk kan er van alles gebeuren waardoor het hele nest als huisdier verkocht wordt, maar dit mag nooit het doel zijn van de verparing voor serieuze fokkers. 

Ik zal dieper ingaan op fokken in andere artikelen, zoals het kiezen van een kitten, een geschikte kater selecteren voor een verparing, zwangerschapsproblemen en veel veel meer.

Door: Malin Sundqvist

Vertaald door: Debbie Sprenger